Archiwa tagu: rynek komercyjny

RELACJA „REAL CONNECT 2017”

2017/07/20

Polski rynek nieruchomości komercyjnej od kilku lat pozostaje atrakcyjny miejscem do inwestycji dla międzynarodowych inwestorów w obszarze nieruchomości komercyjnych i mieszkaniowych. W praktyce na stabilną sytuację na tym rynku nie wpłynęły polityczne zmiany zachodzące w EU, jak i w Stanach Zjednoczonych. Wewnętrzne czynniki wzrostu gospodarczego wciąż przyciągają wielu zagranicznych inwestorów. Dobrą kondycje polskiej gospodarki doceniła również Agencja MODIS, która podniosła dotychczasową ocenę ratingową, co dodatkowo podnosi atrakcyjność polskiego rynku nieruchomości. Czytaj dalej

41 Kongres Grupy WGN w Ciechocinku

W dniach 6-8 listopada w Ciechocinku grupa WGN, prowadziła doroczny Kongres poświęcony aktualnym problemom rynku nieruchomości oraz tendencją związanym z obrotem i zarządzeniem nieruchomościami. Szczególną uwagę uczestnicy kongresu skupili wraz z trenerem personalnym  na problemach autopromocji i kreowaniu wizerunku doskonałego pośrednika podążając w ślad za coach-em Damianem Badzmirowskim. Czytaj dalej

POLSKI RYNEK NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH nabiera tempa

Sprzedaż CH Silesia City Center, ponad 500 tys. m2 powierzchni biurowej w budowie w Warszawie, decyzja Amazon o wynajęciu w Polsce trzech obiektów magazynowych – to wybrane najważniejsze wydarzenia 2013 roku na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce, które podsumowała firma doradcza Cushman&Wakefield w raporcie „Marketbeat Polska – Wiosna 2014”.
Czytaj dalej

ILE BĘDZIE KOSZTOWAĆ BUDOWA KOLEJNEGO ODCINAK S5 ?

W przetargu na budowę kolejnego odcinka drogi S5 między Korzeńskiem a Wrocławiem wzięło udział pięć firm. Najtańszą ofertę złożyła firma Dragados – na kwotę 310,4 mln zł, tj. na niecałe 60% wartości kosztorysu przygotowanego przez GDDKiA. Najdroższa oferta opiewała na 399,4 mln złotych, czyli 75% kosztorysu i należała do Energopol-Szczecin. Ostateczny wybór poprzedzony będzie porównaniem kryteriów: ceny (90%), terminu realizacji (5%) i gwarancji jakości robót (5%). Termin realizacji wyznaczono jako 30 – 33 miesiące od daty zawarcia umowy.

HISZPANIE WYSPRZEDAJĄ DROGIE NIERUCHOMOŚCI

Według informacji IAR, w Hiszpanii wiele znanych lub zabytkowych budynków zostało wystawiona na sprzedaż. Przyczyny – to najczęściej kłopoty finansowe właścicieli. Tak się stało np. w przypadku słynnego „ogórka” w Barcelonie, Torre Agbar, projektu światowej sławy architekta Jean’a Nouvela. Poprzedni właściciel, wodociągi miejskie, sprzedał go firmie z Andory , która planuje adaptację na hotel. Inną znaną nieruchomością jest Edificio Espania, 25-piętrowy budynek w Madrycie, który przed dziesięciu laty kupił bank Santander. Przez lata obiekt stał pusty, a ostatnio został sprzedany inwestorowi z Chin. Drogie nieruchomości sprzedawane są także przez lokalne władze, które w ten sposób zasilają budżety miejskie.

(Fot. Torre Agbar, pl.wikipedia.org)

SKANSKA DOCENIONA PRZEZ CEEQA 2014

Po historycznie najlepszym roku dla swojego biznesu biurowego w Europie Środkowo-Wschodniej, Skanska Commercial Development Europe zdobyła aż siedem tegorocznych nagród CEE Real Estate Quality Awards i ma ambitne plany na przyszłość.  Od końca 2012 roku Skanska CDE sprzedała za 300 milionów euro cztery kompleksy biurowe w Polsce, o łącznej powierzchni najmu 85 000 mkw. Na koniec 2013 roku Skanska CDE miała w realizacji łącznie 130 000 mkw. powierzchni biurowej w Polsce, Czechach i Rumunii.

Osiągnięcia te zostały docenione przez jury konkursu CEEQA, w którym zasiadło ponad 30 czołowych ekspertów rynku nieruchomości w regionie, przyznając Skanska aż siedem tegorocznych nagród:

– Company of the Year 2014 – Skanska Commercial Development Europe

– Developer of the Year – Skanska Commercial Development Europe

– Construction Company of the Year – Skanska SA

– Industry Professional of the Year 2014 – Nicklas Lindberg, President of Skanska CDE

– Green Leadership Award 2014 – Skanska Commercial Development Europe – czwarty rok z rzędu

– RealGreen Developer of the Year 2014 – Skanska Commercial Development Europe

– RealGreen Building of the Year 2014 – Malta House w Poznaniu.<p.Gala CEEQA_Nicklas Lindberg Skanska

– Naszym celem jest coś więcej niż budowanie biurowców. W Skanska wierzymy w zielone rozwiązania, a przy tym tworzymy miejsca do pracy zapewniające inspirujące i komfortowe warunki, w których firmy i ludzie mogą się rozwijać. Chcemy kreować przestrzeń miejską, gdzie ludzie pracują, spotykają się i nawiązują kontakty. To filozofia, która stoi za naszymi projektami biurowymi – powiedział Nicklas Lindberg, prezes Skanska Commercial Development Europe (na zdjęciu).

Skanska CDE rozwija swój portfel projektów biurowych – przed końcem 2014 roku planuje mieć w budowie 160 000 mkw. nowych powierzchni do wynajęcia. Obecnie firma ma na różnych etapach realizacji 5 kompleksów biurowych: we Wrocławiu, Krakowie, Katowicach i w Pradze. Łącznie mają one 100 000 m kw. powierzchni najmu.

fot. materiały prasowe

STOŁECZNE ZASOBY POWIERZCHNI BIUROWEJ

Stołeczne zasoby powierzchni biurowej w I kw. 2014 roku zwiększyły się o 85 300 mkw. dzięki oddaniu do użytku 10 budynków biurowych, które na koniec marca były skomercjalizowane w 60%.

Pod koniec I kw. 2014 roku w Warszawie na etapie realizacji znajdowało się około 612 000 mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej. W ciągu kolejnych 9 miesięcy na rynek powinno trafić 264 000 mkw. nowej powierzchni – powiedział Tomasz Krośnicki, konsultant w Dziale Badań Rynku Knight Frank. – Od początku 2014 roku w Warszawie podpisano umowy najmu na około 136 400 mkw. powierzchni biurowej.

Wartość ta jest wyższa o 19% od wolumenu transakcji odnotowanego w ostatnim kwartale 2013 roku, jest jednak niższa o 12% w porównaniu do I kw. 2013 roku.

Warto zwrócić uwagę na stosunkowo duży udział renegocjacji w strukturze zawartych transakcji – około 37% wynajętej powierzchni stanowią umowy renegocjowane.

Od 2011 roku na warszawskim rynku biurowym obserwujemy wzrost wskaźnika pustostanów. Pod koniec marca 2014 roku współczynnik pustostanów w Warszawie wyniósł 13,6%, co oznacza że 478 000 mkw. powierzchni pozostawało bez najemcy.

Warto podkreślić, że tylko w ciągu trzech miesięcy wskaźnik ten wzrósł o 0,9 p.p., natomiast w centrum Warszawy współczynnik pustostanów podniósł się aż o 1,2 p.p.

Po raz pierwszy od połowy 2012 roku wskaźnik pustostanów w Centralnym Obszarze Biznesu (13,7%) był wyższy niż w lokalizacjach poza centrum miasta (13,5%). Mając na uwadze znaczną ilość podaży w budowie i stopniowe wchłanianie nowo dostarczanej powierzchni, niewielki wzrostowy trend wskaźnika powierzchni niewynajętej powinien być także widoczny w kolejnych kwartałach 2014 roku.

Regionalne rynki biurowe w Polsce

E.Czerpak_knight-Frank-_kadr2013 to kolejny dobry rok na polskim rynku nieruchomości biurowych. Dynamika nowej podaży, mierzona wolumenem projektów w budowie oraz nowo rozpoczętych inwestycji, utrzymała się na wysokim poziomie. Całkowite zasoby biurowe sześciu największych rynków regionalnych powiększyły się o ponad 10% w porównaniu do stanu z końca 2012 roku. Również aktywność na rynku najmu pozostaje znacząca, choć ilość powierzchni wynajętej w ciągu ostatnich 12 miesięcy okazała się nieznacznie niższa niż w 2012 roku.

Podaż

Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej na sześciu największych rynkach regionalnych wzrosły do ok. 2,42 mln mkw., co dla porównania stanowi blisko 60% całkowitej podaży w Warszawie. Z zasobami na poziomie ok. 603 000 mkw. Kraków pozostaje największym regionalnym rynkiem biurowym, a jego pozycja lidera wydaje się być niezagrożona przez kilka najbliższych lat. Spośród analizowanych rynków regionalnych najmniejsze zasoby biurowe (ok. 281 000 mkw.) znajdują się w Katowicach. Rynek ten jednak obecnie bardzo dynamicznie się rozwija, więc i w perspektywie najbliższego roku można spodziewać się jego zwyżki w rankingu.

W 2013 roku na największych rynkach regionalnych ukończono budowę około 231 000 mkw. nowych biur na wynajem, co w porównaniu z 2012 rokiem stanowi wzrost o ok. 15%. Liderami nowej podaży były: Wrocław i Trójmiasto. Zasoby każdego z tych rynków zwiększyły się o ponad 70 000 mkw. (łącznie ponad 60% powierzchni oddanej do użytku na wszystkich rynkach regionalnych). W pozostałych analizowanych miastach rozmiary nowej podaży wahały się pomiędzy 13 000 mkw. a 30 000 mkw.

Zwraca uwagę wysoka dynamika nowo rozpoczynanych budów obserwowana w 2013 roku na większości rynków regionalnych. Oszacowano, że w ciągu minionych 12 miesięcy rozpoczęto realizację ok. 299 000 mkw. biur na wynajem, czyli o ponad 60% więcej aniżeli w 2012 roku. W konsekwencji, w miastach regionalnych powstaje obecnie ok. 402 000 mkw. nowych biur i jest to poziom nienotowany od 2008 roku. Blisko połowa tej powierzchni jest realizowana na dwóch największych regionalnych rynkach biurowych – w Krakowie i we Wrocławiu (odpowiednio 27% i 21% podaży w budowie). Według szacunków Knight Frank ponad 70% realizowanej powierzchni ma trafić na rynek w 2014 roku, zwiększając lokale biurowe miast regionalnych o kolejne 12% i ustanawiając nowy rekord rocznej podaży. Dodatkowo na etapie zaawansowanego planowania (z pozwoleniami na budowę) znajduje się obecnie 152 000 mkw. nowoczesnych biur na wynajem, które przy założeniu planowego wejścia w fazę realizacji na początku 2014 roku, mogą zostać ukończone do końca 2015 roku.

podaz-biur-Knight-frank

Popyt

2013 rok to kontynuacja pozytywnych nastrojów na rynku najmu powierzchni biurowych w miastach regionalnych. Łącznie wynajęto ponad 324 000 mkw. powierzchni biurowych, w porównaniu z 2012 rokiem stanowi to spadek o ok. 6%. Jednak ubiegłoroczny wolumen kształtuje się znacznie powyżej średniego rocznego popytu oszacowanego dla ostatnich 5 lat na poziomie ok. 262 000 mkw. Sfinalizowanie kilkunastu umów najmu, z których każda dotyczyła ponad 5 000 mkw. oraz przewaga w strukturze popytu nowych umów i umów typu pre-let (odpowiednio 37% i 35% wolumenu zawartych transakcji) świadczy o tym, że najemcy podejmowali odważne decyzje o relokacji, wybierając powierzchnię optymalną pod względem standardu, wielkości i lokalizacji. Przedłużenia istniejących umów i ekspansje obejmujące zajmowane budynki biurowe stanowiły odpowiednio 20% i 8% wszystkich umów podpisanych w 2013 roku. Roczna absorpcja netto na sześciu największych rynkach regionalnych łącznie ukształtowała się na poziomie około 169 000 mkw. i była o ok. 14% niższa niż absorpcja odnotowana w 2012 roku.

Pustostany

Pomimo utrzymujących się optymistycznych nastrojów na rynku najmu, potwierdzonych wysokim poziomem popytu, duża aktywność deweloperska przyniosła w konsekwencji nieznaczne zwiększenie poziomu pustostanów w większości analizowanych miast. W IV kwartale 2013 roku najniższy współczynnik pustostanów obserwowano w Krakowie (5,1%), a najwyższy w Łodzi (16,6%), gdzie poziom pustostanów powoli zbliża się do poziomu obserwowanego na innych rynkach w skutek wyraźnego zahamowania dynamiki nowej podaży w Łodzi w minionym roku. Według szacunków Knight Frank ok. 20% podaży w budowie jest obecnie zabezpieczone umowami przednajmu. Mimo to, biorąc pod uwagę średnie rozmiary popytu obserwowanego w ciągu minionych 5 lat, w 2014 roku wraz z oddaniem do użytkowania nowych projektów biurowych, należy oczekiwać kontynuacji wzrostowego trendu poziomu pustostanów.

Czynsze

W minionym roku na większości regionalnych rynków biurowych ofertowy poziom czynszów za nowoczesne powierzchnie pozostawał stabilny, jednak wobec znaczących rozmiarów podaży w budowie, zaobserwowano wzmagającą się presję zniżkową na czynsze efektywne. W większości analizowanych miast mamy obecnie do czynienia z rynkiem najemcy. Oferta biur w różnych lokalizacjach i standardach wykończenia jest szeroka, co wymusza na właścicielach budynków większą elastyczność w zakresie oferowanych warunków najmu. Pod koniec 2013 roku koszt wynajmu nowoczesnych biur w głównych miastach regionalnych kształtował się pomiędzy 12 a 16 EUR/mkw./miesiąc w budynkach biurowych klasy A i od 9 do 14,5 EUR/mkw./miesiąc w budynkach klasy B. Czynsze efektywne są o ok. 15-20% niższe od czynszów ofertowych.

stawki-czynszów

W 2014 roku oczekiwany wzrost poziomu pustostanów po oddaniu do użytkowania nowych projektów może wzmóc presję zniżkową na czynsze. Stawki ofertowe w najlepszej klasy budynkach mogą się lekko obniżyć, natomiast większe spadki będą dotyczyć projektów starszych, o niższym standardzie.

Elżbieta Czerpak
Knight Frank